Nitel/Nicel Verilerin Tablo ve Grafiklerle Özetlenmesi

Elimizde bir veri seti var bazı istatistiksel çıkarımlarda bulunduk ve sonuçlar elde ettik, peki bu yeterli midir? Tabi ki de hayır. Veri setindeki bilgileri özetlemek, karakterize etmek için bazı yöntemlere ihtiyacımız var. Serinin ikinci yazısında bu yöntemlerden bahsediyor olacağız.

Veriyi grafiksel ve sayısal yöntemler ile açıklayabiliriz.

 

Veri:

 

Nitel veri:

 

Çubuk Diyagramı (Bar Chart):

 

• Her bir ayrı kategori çubuklar ile gösterilir.
• Çubuklar dikey ya da yatay şekilde olabilir.

 

 

Pasta Diyagramı (Pie Chart)

 

• Her kategori ayrı pasta dilimleriyle gösterilir.
• Tercihe göre pasta dilimlerin üzerinde oranlar gösterilir.

 

 

Pareto Diyagramı  

 

• İki tane dikey ekseni bulunur.
• Tüm kategorilerin birikimli olarak frekansını verir.
• Kategoriler en sıktan en aza doğru sıralanır.

 

 

Frekans Dağılım Tablosu

Sınıf: Her bir kategoriyi ifade eder.

Sınıf Frekansı: Veri setindeki belirli bir sınıfa giren gözlem sayısıdır.

Göreli Sınıf Frekansı: Her bir sınıf frekansının veri setindeki toplam gözlem sayısına bölünmesiyle bulunur.

Sınıf Yüzdesi: Göreli sınıf frekansının 100 ile çarpımıyla bulunur.

Daha iyi anlayabilmek için gelin örneklendirelim.

Lise öğrencilerinin bulunduğu bir servis düşünelim. Toplamda 30 öğrenci var ve bu öğrencilere kaçıncı sınıf oldukları soruluyor.

 

Sınıfları Lise 1, Lise 2, Lise 3, Lise 4 olarak ayırırsak;

Sınıf 1 : 10 tane Lise 1 öğrencisi vardır.

Sınıf 2 : 8 tane Lise 2 öğrencisi vardır.

Sınıf 3 : 6 tane Lise 3 öğrencisi vardır.

Sınıf 4 : 6 tane Lise 4 öğrencisi vardır.

Sınıf 1’in göreli frekansı = 10/30 = 0.33

Sınıf 2’nin göreli frekansı = 8/30 = 0.27

Sınıf 3’ün göreli frekansı = 6/30 = 0.2

Sınıf 4’ün göreli frekansı = 6/30 = 0.2

Her göreli sınıf frekans değerine  x100 yaparız. Ve sonrasında birikimli sınıf yüzdelerini buluruz.

Ve böylece frekans dağılım tablosunu oluşturmuş oluruz.

Nicel Veri:

 

Nokta Grafiği (Dot Plot)

 

• Her bir veri nokta ile gösterilir.
• Kategoriler arasında karşılaştırma yapmayı kolaylaştırır.
• Küçük veri setlerinde kullanılır.
• Nokta grafiğindeki oluşan desen ile veri setinde simetrik ya da çarpıklık olduğunu gözlemleyebiliriz.

 

Yukarıdaki nokta grafiğinde 0-9 (En kötü:0, En iyi: 9) arasında bulunan rakamları, anket değerlendirmesindeki bir soru için kullanıldığını düşünürsek;  “0” verenlerin 4 tane olduğunu, “1” verenlerin 6 tane olduğu, “2” verenlerin 3 tane olduğunu ve “6” değerinin hiç verilmediğini söyleyebiliriz.

 

Gövde Yaprak Grafiği (Steam and Leaf Display)

• Çizginin sol tarafında bulunan rakamları kök, sağ taraftakileri ise yaprak olarak alınır.
• Küçükten büyüğe sıralanır.
• Veri setine göre gövde ve yaprak grafikleri değişiklik gösterebilir.

 

Veri setinde 52,65,66,95,80,57,78,78,41,58,70,80,78,75 sayıları vardır. Burada sayıların onlar basamağındaki rakamları kök kısmına, birler basamağındaki rakamları da yaprak kısmına yazılır.

 

Histogram

• Çubukların yüksekliği frekanslara karşılık gelir.
• Her çubuk birbirleriyle bitişiktir.
• Çubuk grafiğiyle karıştırılmamaya özen gösterilmelidir.
• Grafiğin şekline göre simetrik ya çarpık olduğuyla ilgili bilgi verebilir.

 

 

Frekans Poligonu

• Frekans histogramı ya da frekans poligonu olarak bilinir.
• Çubuk yüksekliklerinin orta noktaları birleştirilir.

 

 

 

 

Ogive

 

• Frekans poligonuna benzer fakat burada birikimli göreceli frekansları gösterir.
• Toplam frekansa ulaşıncaya kadar toplayarak bulunur.

 

 

Keyifli okumalar dilerim 🙂