Günlük Hayatımızdaki Plastikler

Tekstil, küçük ev aletleri, dekorasyon ürünleri ve teknolojik araçlar gibi birçok sektörde kullanılan plastikler nelerdir? Dünya çapında yılda yaklaşık 400 milyon ton plastik üretilmektedir. Bu yazıda günlük hayatta en sık karşılaşılan 4 mühendislik plastiklerinden bahsedilecektir.

Plastik ürünlerin üzerinde bulunan numaralar, plastik türü hakkında bilgi vermektedir.

 

İçecek, Deterjan, yakıt ambalajı olarak kullanılan Polietilen Teraftalat (PET), Avrupa’da üretilen plastiklerin yaklaşık olarak %16’sını kapsamaktadır. Yüksek sıcaklıklarda yeniden işlenebilmesi, geri dönüşüme uygun olması, renksiz, şeffaf olma ve gıda ile temasının zararlı olmama özellikleri tercih edilme sebeplerinin başında gelmektedir. Geri dönüşüme uygun olsa dahi biyolojik olarak çözünmediğini ve doğada çözünmesinin yüzyılları aldığı bilinmelidir. Ayrıca PET şişeler tekrar tekrar kullanılmamalıdır. Yüksek ısıya maruz bırakılması durumda sağlık açısından tehlikeli olan Bisfenol-A (BPA) ve Dioksin maddeleri açığa çıkmaktadır.

 

En sık kullanılan bir diğer plastik ise Polipropilen (PP)’dir. Gıda ile teması uygun olan polipropilen, yüksek sıcaklıklarda dahi kimyasal maddelerden etkilenmez. Diğer plastiklere göre hafif olması, çok iyi boyanabilme özelliğinin bulunması, tercih edilmesinin başlıca sebeplerindendir. Sigara paketi, balık ağı, oyuncak, şişe kapağı, akü kutusu, su boruları gibi birçok ürün PP plastiğinden üretilmektedir.

 

Günlük hayatta naylon olarak adlandırılan Poliamidler, plastik lif tarihinde üretimi yapılan ilk sentetik polimerdir. Mekanik özellikleri çok iyi olması otomotiv sektöründe; kolay işlenebilirlik ve yüksek nem emme özelliği tekstil sektöründe yaygın olarak tercih edilmesini sağlamaktadır. Kumaş, halı, perde, bazı otomotiv parçalarının üretiminde PA polimeri kullanılmaktadır.

 

Ticari adı teflon olarak bilinen, Poli Tetra Flor Etilen (PTFE), en sık karşılaşılan polimerlerden biridir. Ticari olarak kullanılan polimerler arasında en geniş üretim sıcaklığına sahip olması, yapışmazlık, nem dayanımı, yanmazlık özelliğinin bulunması; ayrıca insan sağlığına zararsız olması teflonun kullanım alanının çok geniş olmasının başlıca sebepleridir. Ancak aşırı ısıtıldığında diğer polimer ürünler gibi zehirli gazlar ortaya çıkardığı bilinmektedir. Teflon; tencere, yapışkan bant, hortum ve makine ekipmanı üretiminde kullanılmaktadır.

 

Malzeme seçimi yapılırken, ürünün kullanılacağı ortam, sıcaklık, nem; maruz kalacağı kuvvetler gibi birçok parametre göz önüne alınmaktadır. Özellikle plastik malzemeleri kullanım alanı dışında ve tavsiye edilen sıcaklıklar haricinde kullanmamaya, sağlığınız için özen gösteriniz.

Günlük hayatımızda kullanılan plastiklerden, kullanım alanlarından ve etken maddelerinden kısaca bahsetmiş olduk. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.